WALL-E Filmi ve İçerdiği Yapay Zeka
Üniversite dersi olarak aldığım Yapay Zeka ve Uzman Sistemler dersinde bize ilham ve örnek olması amacıyla içerisinde yapay zeka barındıran bir film izlememiz önerildi. Bir önceki cümle yazının devam eden bölümlerinin nasıl olacağı hakkında bir ipucu verecektir. Lafı fazla uzatmadan bir Pixar Animasyon Stüdyosu filmi olan WALL-E hikayesinin ne olduğunu ve neyi konu aldığını Vikipedi‘nin yardımıyla birlikte görelim.
Dikkat aşağıda yazanlar filmi izlemeyenler için spoiler içerir!
Hikaye 2805 yılında geçiyor. Günümüzde yaşadığımız Dünyamız artık tamamen çöp ile kaplanmış durumda. Gezegenimiz insanların yaşamayacağı halde. Bu çöplerin büyük çoğunluğunun sorumlusu olan devasa firma insanların gezegenden uzakta bir uzay gemisinde kolini kurmasını sağladı. Bunu yaparken geride çöplerin temizlenmesi amacıyla WALL-E (Waste Allocation Load Lifter – Earth- Class) olarak adlandırılan robotlar bıraktı. Bir gün gelecekte Dünya yaşanılabilir hale geldiğinde koloninin Dünyaya dönmesi planlanıyordu fakat koloni Dünyadan ayrılmadan önce firma bu plandan vazgeçti ve WALL-E programını durdurdu. Tüm WALL-E robotları kapatıldı fakat bir tanesi hariç. İşte bu robot filmin baş kahramanlarından biri.
Dünyada sadece tek başında kalan WALL-E 700 yıllık yaşam deneyimi sonunda kendisinde bir aksaklık (glitch) oluşmaya başladı. Bu aksaklık sonucu WALL-E artık sezi, bilinç (sentience) özelliği kazandı. Bu yapay zeka göstergesi onun hem işini (çöp temizlemek) layığıyla yaparken hem de arkadaş edindiği hamam böceği ile birlikte ilginç objeleri merak içerinde inceleyip ev olarak hazırladığı kamyona taşımasını sağladı. Geçen bunca yıl boyunca çalışabilmesini sağlamak için bozulan parçalarını artık kapalı olan diğer WALL-E robotlardan alıp kendisine entegre etti (yaratılırken bunu yapması programlanmamış olmasına rağmen).
Bir gün ilginç objelerden biri olarak WALL-E yeşeren bir fidan buldu. Daha sonra bir uzay gemisi (uzakta yaşayan insan kolonisinden gelen) yakınlara iniş yaptı ve Dünya yüzeyine EVE (Extraterrestrial Vegetation Evaluator) adında bir robot bıraktı. Bu robot Dünyada bitkisel yaşamı arayan araştırma robotlarından biriydi. WALL-E bu soğuk ve düşmanca robota aşık oldu (elbette bu özellikte başlangıçta programlanmamıştır). Daha sonra EVE ile aralarında yavaşça bir arkadaşlık oluşmaya başladı. WALL-E onu evinde götürdü. Çöpten topladığı ilginç objeleri gösterirken bu objelerden biri, yeşeren fidan EVE içerisine programlanmış bir olayı tetikledi. EVE çabucak fidanı alıp içerisine yerleştirdi ve uzay gemisinin kendisini gelip almasını beklemek için uyku durumuna geçti.
WALL-E bu duruma bir anlam veremedi ve onu uyandırmak için çabaladı ve hatta uzay gemisi geldiğinde uzay gemisine tutundu ve tüm yolu (insanların kolonisinin bulunduğu uzay mekiğine kadar) kat etti.
Bazı kısımları konun dışında olduğundan hızlıca geçmeyi planlıyorum sonuçta konu yapay zeka.
Beklenin aksine uzay mekiğini yöneten Auto (otomatik pilot karakteri) koloninin bitkinin bulunmasından sonra Dünyaya dönmesine izin vermedi. Bunun sebebi koloniyi kuran firmanın artık Dünyanın geri dönülmez derecede kirlendiğini düşünerek otomatik pilotu buna göre programlamasıdır. İnsanlardan gizlice yapılan bu eylem EVE ile WALL-E’nin başını derde soktu (aslında EVE suçsuz fakat WALL-E yüzünden bu duruma düştü). Gemiyi yöneten ve bir insan olan kaptan otomatik pilotun düşüncesinin aksine Dünyaya dönmeye karar verdi ve kontrolü ele geçirmek için çabaladı. Bir dizi olaylar çerçevesinde kaptan otomatik pilotu devre dışı bıraktı fakat WALL-E ciddi şekilde hasar gördü.
Dünyaya döndüklerinde EVE yedek parçaların nerede olduğunu bildiğinden WALL-E için bunları toplayıp onu tamir etti. Fakat hayal kırıklığına uğradı. Çünkü WALL-E çalışmaya başladığında bilinçsizce asıl işi olan çöp toplamaya devam etti ve EVE ve diğer şeyleri hatırlamadı. Yani orijinalde programlandığı gibi duygu hissetmeyen çöp toplama robotu olmuştu artık. Bunun üzüntüsü ile EVE WALL-E’nin elini (daha doğrusu üç parmaklı küreklerini) tuttu ve bir hoşça kal öpücüğü verdi. Bu WALL-E için şok etkisi yarattı. Hafıza ve kişiliğini geri kazanmasını sağladı. Bu ikisi mutlu bir şekilde insanlar ve robotlara katıldı ve herkes Dünyayı ve doğayı eski haline geri getirmeye koyuldular.
Görüldüğü üzere filmdeki yapay zekalardan biri olan WALL-E içerisinde planlanmadığı halde doğal seçilim yöntemine benzer şekilde süreçten sonra yapay zeka görülmeye başladı. Diğer yapay zeka ise aradan geçen (WALL-E yaratılmasından sonra) yıllar sebebiyle daha yüksek bir teknoloji ile başlangıçta programlı bir şekilde EVE içerisinde görülmektedir. Özellikle WALL-E örneği yapay zekanın olduğunda ve olmadığında nasıl davranışlar sergileneceğini ayırt etmeye yardımcı olur niteliktedir. Bilim kurgu filmlerinin ne kadar gerçekçi olduğu aşikar fakat unutmamız gereken bu senaryolarının günümüz bilim ve teknolojilerinin ilhamıyla kurgulanıyor olmasıdır. Uzun bir yazı oldu ama film ciddi bir ders konusu bakış açısının dışında harika diyebileceğim bir seviyede. İzlemeyenlere önermenizi tavsiye ederim.
